Prof.Dr.Esfender KORKMAZ

Tarih: 17.06.2025 00:08

ÖNCE İNSANIMIZ GİTTİ, ŞİMDİ DE SERMAYEMİZ GİDİYOR

TÜİK’in uluslararası göç istatistiklerine göre, yalnızca iki yılda 2022 ve 2023 yılında Türkiye’den toplam 1 milyon 179 bin 493 kişi yurt dışına göç etti. Dışarıya gidenlerin yüzde 60’ a yakın çoğunluğu 15-39 yaş arası genç nüfustur.

Vasıflı iş gücü yetiştirmek için her ülke büyük kaynaklar ayırır. Bir ülkenin yetiştirdiği vasıflı insanlar, gençler, bilim adamları, hekim, mühendis, başka ülkeye gidip, orada kalıp çalışmaya başlarsa, bu milletçe katlandığımız maliyetin atıl kalması demektir. Bu şekildeki insanların göçüne “Beyin göçü (brain drain)” deniliyor.

Merkez bankası Nisan ayı ödemeler bilançosunu açıkladı. Nisan ayında;

• Doğrudan yabancı yatırım sermayesi olarak Türkiye’ye 408 milyon dolar girdi ve fakat 676 milyon dolar çıktı. Net kayıp 268 milyon dolar oldu.
• Yabancılar Türkiye’den 140 milyon dolarlık gayrimenkul alırken, Biz dışarıdan daha fazla 323 milyon dolarlık gayrimenkul aldık.
• 19 Mart tutuklamaları sonrasında, Türkiye ye gelen sıcak para da çıktı. Nisan ayında 10 milyar 877 milyon dolarlık portföy yatırımı çıktı.

Öte yandan Ocak-Nisan 4 aylık cari açık , geçen sene 15,6 milyar dolar iken bu sene 20,3milyar dolara yükseldi. Net hata ve noksan kaleminden kaynağı belirsiz olan 6 milyar 574 milyon dolar çıktı.

(Aşağıdaki tabloda Ocak-Nisan 4 aylık veriler yer alıyor.)

Bu durum sürdürülemez. Özellikle İsrail – İran çatışmasından sonra ekonomide daha da zor bir döneme giriyoruz. Bunun iki nedeni var;

• Birisi politikacıların Türkiye için İsrail tehdidi var demesi,
• İkincisi de petrol fiyatları, ulaştırma ve navlun, turizm gibi alanlarda ortaya çıkan riskler.

1. Politikacıların “nihai hedef Türkiye” demeleri, akla ziyan bir anlayıştır. Çünkü İsrailin bir Nato ülkesine saldırması mümkün değildir. Zira Washinton anlaşmasının 5 maddesinde “ bir üyeye yapılan, açık, doğrudan ve silahlı saldırı, tüm üyelere yapılmış olur.” deniliyor. Kaldı ki İsrail de NATO üyesi değil ve fakat 1994 yılından beri NATO ile işbirliği yapıyor. Türkiye ye saldırı NATO’ya güven sorunu yaratır. Kaldı ki, İsrail ABD üssünün bulunduğu bir ülkeye nasıl saldırabilir? Dahası Türkiye’nin stratejik önemini ve savunma gücünü İsrail bilmiyor mu?

Ama siyasiler, İsrail Türkiye’ye saldıracak diye iç siyaseti tahkim etmek isterken, Türkiye’yi daha zayıf ve riskli ülke olarak lanse etmiş oluyorlar ve bu nedenle ülke riski artıyor ve sermaye çıkıyor.

2. İsrail- İran sorunu petrol fiyatlarını artırdı. Daha da tırmanırsa petrol fiyatlarının artması, Türkiye’nin cari açık ve döviz ihtiyacını artırır. Kur artışına neden olur.

Bölgede sorunun tırmanması, Türkiye turizmine zarar verir.

Jeopolitik riskler artar ve sermaye çıkışı hızlanır.

Türkiye’nin risk pirimi CDS oranı artar.

Lojistik hatlar sekteye uğrar ve ticaret aksar.

Siyasiler iyi bilmelidir ki, iç siyaseti tahkim etmek için, her şeyi dış tehdit olarak gösterirsek, Türkiye’yi zımnen zayıf göstermiş oluruz.